Piotrek pisze:To dewiza historycznie raczej z naszą armią kojarzona i to ze współczesna armią. Bo w II Rzeczypospolitej dewizą było "Honor i Ojczyzna".
Masz rację i jednocześnie nie Masz racji…
Są w muzeach dowody, że dewiza „Bóg Honor Ojczyzna” była używana już w XVIII wieku…
Od końca XVI wieku do początków XX wieku modne było grawerowanie białej broni różnymi wzniosłymi napisami.
Mój znajomy grawer, który pasjonuje się wykonywaniem replik polskiej białej broni oraz replik pistoletów skałkowych zgłębiał temat, zwiedzał różne muzea, fotografował oryginały itp.
Jego zdaniem najczęściej spotykaną dewizą na szablach z tamtych czasów było:
„Bóg – Honor – Ojczyzna”.
Było też "Wolność, Równość, Braterstwo, albo Śmierć" po jednej stronie i „Liberté Égalité Fraternité ou la Mort” po drugiej stronie …
Była wersja skrócona powyższego (bez zwrotu „albo Śmierć”) – podobno tę wersję preferowali masoni.
Były przypadki dewizy „Jedność niech kwitnie” – podobno dewiza ta była właściwa dla szlachty polskiej z obszaru Litwy.
Analogicznie dewiza „Dla Ojczyzny i Wolności” - ponoć właściwa dla terytorium obecnej Łotwy.
Zaledwie kilkakrotnie natknął się na wygrawerowany napis: „Honor Ojczyzna”;
Dużo częściej spotyka się wygrawerowane dewizy : „Za wolność Waszą i Naszą”;
A nawet o dziwo dosyć pacyfistyczna dewiza: „Cnota Nauka Praca” jest częściej spotykana niż „Honor Ojczyzna”.
Dewizy na szablach, które analizował kolega Granadzki nie zawsze były w języku polskim, niekiedy zapisane były po łacinie, a sporadycznie po francusku, co wynika z zaszłości historycznych (czasy napoleońskie).
W roku 1919 zdecydowano, że potrzebna oficjalna dewiza dla odrodzonego Wojska Polskiego. Ponieważ Piłsudski niekoniecznie był religijny, wybrał on wersję „Honor Ojczyzna” i ta wersja obowiązywała w okresie istnienia II RP.
Tym niemniej i z tego okresu spotyka się szable z wygrawerowanym "Bóg, Honor, Ojczyzna".
Tę wersję oficjalnie wprowadził rząd emigracyjny dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z 15 października 1943 r.
Aktualnie jest to oficjalna dewiza Wojska Polskiego, przyjęta ustawą z dnia 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1993 r. Nr 34, poz. 154 ze zm.).
