Chyrów. Wsrod skapanego w ogromnych kaluzach miasta, znajdujemy sklep pilnowany przez ogromne , spiace na dachu, psisko.
Do naszej biesiady przylacza sie dosyc gadatliwy i namolny miejscowy jegomosc, zwany Olehem. Glownie probuje nas przekonac do swojej dosyc pogmatwanej wizji wiary, dzieki ktorej bedziemy miec szanse uniknac wiecznego potepienia.
W Jaworowie sa cztery sklepy. Za glowny cel dnia postanawiamy sobie aby pod kazdym wypic przynajmniej jedno piwo.
Kazdy sklep jest troszke inny. Najciekawszy jest chyba pierwszy. Stanowi go szczelny kontener z pordzewialej grubej blachy. Mocno sie zastawiamy czym mial byc w momencie jak byl produkowany- acz zgodnie przypuszczamy ze raczej nie sklepem w malej karpackiej wiosce. “Budynek” charakteryzuje sie tym ze zapachy tylko wchodza do niego, albo sa wnoszone ale w zaden sposob nie sa juz w stanie sie wydostac. W srodku wiec wiruje niesamowita mieszanka wszystkiego, od karmelowych cukierkow i fiolkowych perfum po obornik.
Drugi sklep ma wybitnie komunistyczne korzenie. W srodku pelni rowniez role baru, ze stolikami i krzeslami tracajacymi troche jakims wspomnieniem kina czy domu kultury. Na scianach spod bialej farby przebijaja tez jakies odezwy z czasow minionych. Przy stolikach siedza babuszki dzielnie dojace wodke z musztardowek.
Trzeci sklep stanowi zwykla drewniana chalupa- i nie sprzedaja w nim alkoholu!
a czwarty to jakis zwykly maly baraczek czy inny tam wagon.
Butelka (sa dwie Wyzna i Nizna). Tu dzielny kolektyw zdobywa kolejne podsklepie. Spotykamy tu trzech miejscowych, ktorych bierze na wspomnienia, glownie te z czasow wojska, do ktorego byli zsylani na rozne krance dawnego imperium. Jeden sluzyl w Murmansku. Jechali tam kilka dni. Bylo ciemno, zimno i podle zarcie. Przydzielili go na jakis statek, gdzie codziennie bylo rozplatywanie lin, mokre buty i smrod starej ryby. Nie jechal do domu na przepustke bo nie mial za co.
Drugi sluzyl na jakiejs wyspie kolo Czukotki. Jechali tam dwa tygodnie. Na wyspie byly ich koszary i tundra. Mieli tam jakies radary ale twierdzi ze nie wie do czego sluzyly. Przez dwa lata nie widzial zadnej kobiety a i slonce rzadko tam zagladalo.
Trzeci sluzyl gdzies troche blizej. Jechali tam cala dobe. Klimat na miejscu byl przyjazny i cieply. Karmili swietnie. Biegali po poligonach i spali na piachach w pachnacych sosnowych lasach. Czasem potajemnie wymykali sie z koszar i szli na miasto. Zapoznawali tam ladne dziewczyny, kupowali wodke. Wogole bardzo duzo handlowali z miejscowymi, ktorzy charakteryzowali sie duza nieufnoscia, zamilowaniem do ciemnych interesow i dziwnym akcentem. “Jak to miasto sie nazywalo? Aha! przypomnialem sobie- Legnica!”
W kolejnym mijanym sklepiku panuje jakies poruszenie, zebrala sie grupka miejscowych babuszek, slychac jakies pobozne spiewy i zawodzenia- jak tu nie wejsc, nie przywitac sie, nie wtopic sie w atmosfere lokalnego wieczoru?
Libuchora-W jednym ze sklepiko-knajpek zatrzymujemy sie na dluzszy popas. Pani sklepowa oferuje sie nam zrobic jajecznice, biorac pod uwage jej ilosc to chyba z piecdziesieciu jaj!
Malutki sklepobar na samym koncu wsi Ljuta
i rok pozniej w tym samym miejscu
Zariczne- przy sklepiku sa altanki biesiadne gdzie rownie dobrze czuja sie ludzie jak i przydomowy drob
Mutwicja
Ledwo wyrywamy się miejscowym spod pomnika, odchodzimy kawalek a tu następny mily sklep!! Grzechem by było nie odwiedzic tak zacnego przybytku! I znow trzeba tlumaczyc grupce wesolych babek siedzacych na winkiem w sklepie kim jestesmy, po co przyjechalismy. Najpierw niezmiernie się dziwia po co tu takie kawal jechalismy, przeciez tu nic nie ma.. Tlumacze im, ze przyroda, ze ptaki, ze waskotorowka, bagna, zaby i odpoczynek na łonie natury.. Jednoglosnie przyznaja mi racje, ze faktycznie Polesie to najpiekniejszy zakątek Ukrainy, jeśli nie calej Europy! Nigdzie nie jest tak pieknie jak tu u nich! Babki się troche ze mnie smieja, z odcieniem wspolczucia, ze mam „pięciu mużyków” do upilnowania, „a z jednym nieraz ciezko bywa jak się rozbryka”.
„Moje mużyki” pod sklepem tez nie próżnuja. Przysiedli się dwaj miejscowi – Sasza i ojciec Artioma. (jego imienia nikt nie zapamietal) Więc snuja się tematy o historii, narodowych fryzurach ukrainskich kozakow, czy „chachoł” jest okresleniem obrazliwym, o sympatii (lub jej braku) do Rosjan. Koniecznie chca nam pokazac jakas „dzika koze” , która jakiś facet hoduje w domu. Chca nas odwozic autem do Komor, mimo ze wszyscy już troche wypili. Ostatecznie odprowadzaja nas pod krzyz za wsia, który zawsze stroja na wielkanoc. Opowiadaja tez o grobli, którą prowadzi droga do wsi Komory- dawniej było tylko bagno.. Tam się żegnamy.
Kutin- zwierzyna przy piwopoju pomalowanym w jaskrawe barwy
Miejscowi sa tu niesmiali, robia sobie wlasna imprezke za ciezarowka
Rowniez w Kutinie, tu dla odmiany barakosklep
Krasnyk- jak tu nie zrobić postoju na tak miły sklepik?
Probojniwka- podsklepie z altankami widziane z pagora gdzie spalismy
i z dolu, plot swietnie sluzy na suszenie prania
w altankach stoly z szufladami
Centrum wsi Szybene- sklepik, przystanek i zastawa pogranicznikow
Lipowiec- siedzimy chwile przed sklepikiem z ekipa poznanych Czechow, ktorzy czestuja borowiczka i przygrywaja na gitarze. Przysiada sie do nas miejscowy, ktory zaprasza na ognisko i nocleg w swoim ogrodku.. A my musimy odmowic
bo jeden z naszych kolegow dostal jakiegos amoku, wydarl do przodu na trasie, nie ma go nigdzie we wsi, zasiegu na komorke nie ma i musimy go znalezc.. A sklepik taki mily, posiedzialoby sie dluzej..
ciekawa odezwa nascienna w ktoryms ze sklepikow
Roztocka Pastil- dluzsza impreza pod sklepem, podczas ktorej przewija sie chyba pol wsi.
Tu nas tez musial ktos przyuwazyc bo wieczorem odwiedza nas zamaskowana miejscowa gownazeria przebrana za partyzantow i probuja wyludzac kase
Ruski Moczar. Znajdujemy tu sklep ktory zdaje sie byc zamkniety, zagladamy do srodka- faktycznie prawie puste polki. Ale jakos nagle sie zjawia babka i nam otwiera. Kupujemy tu gruszkowo-winogronowy soczek z zakurzonych kartonikow (termin waznosci 04.2004) ale nawet bardzo dobry
Biala Riczka. Gdy siedzimy pod sklepem przysiada się miejscowy, swietnie mowiacy po polsku. Tematy są rozne, ale najbardziej zapada mi w pamiec jego opowiesc , jak to w poczatkach lat dziewiecdziesiatych, na bazarze w okolicach Dworca Świebodzkiego we Wroclawiu, zaczely się starcia handlarzy z reketierami i on ukrywal się przez dobe w kanalach.
Nocujemy za sklepem, w ogrodku matki naszego nowego znajomego, wsrod pachnacych swiezych snopkow siana.
Hołoszyna. W sklepie zwracaja uwage grube kufle do lanego piwa
Nowa i starsza technika przeplataja się tu na kazdym kroku.
a przed sklepem trwa wlasnie naprawa gruzawika
Nizni Turow
Jabłunka Nizna- pod "magazinem" podgrzewamy mrożone pielmieni
We wsi Werchnia Jablunka nie mozemy dlugo znalezc sklepu- nic dziwnego- sa dwa ale wygladaja jak zwykle chałupy, nie maja zadnego szyldu. Rozsiadamy sie pod drzewem wsrod spacerujacych kur i wdajemy w miła pogawedke z dwoma babkami czekajacymi na marszrutke. Starsza wspomina okolowojenne czasy jak z Jabłunki bylo widac łuny płonacych bieszczadzkich wsi- o tam! za gorka, tam noc nie zapadala tygodniami...Jej mąż sluzyl jeszcze przed wojna w polskim wojsku. Mimo, iz zawsze uwazal sie za Ukrainca ,chetnie spiewal polskie piosenki wojskowe i partyzanckie. Druga babka z duma przyznaje sie ze napewno ma polskie pochodzenie - o czym swiadczy nazwisko- Rozłucka
Jak jestesmy w sklepie probuja podnosic nasze plecaki. Najbardziej dziwuja sie karimatom- nie moga uwierzyc ze to nasza "posciel".
Babki wspominaja takze o festynach odbywajacych sie na terenach nadsańskich opuszczonych wsi- Sokoliki, Tarnawa, Łokieć, Dydiowa..Ponoc zjezdzajac sie od czasu do czasu dawni mieszkancy, ich potomkowie , sympatycy i imprezuja wsrod szumiacych traw. Odbywaja sie tam takze msze swiete pod zachowanymi krzyzami oraz jakies historyczne odczyty, spiewy czy wspomnienia wysiedlonych. Problem taki jedynie ,ze zadna z nich nie wie dokladnie kiedy i gdzie owe imprezy sie w tym roku odbywaja. Zadna z nich tez osobiscie w takowej nie uczestniczyla, wiec wiesci sa "z drugiej reki".
Obok sklepu uroczy kibelek.
Kawałek dalej spotykamy najfajniejszy i najbardziej klimatyczny sklep na calej naszej trasie. Stary,duzy ,drewniany dom pachnacy wygrzanym drewnem i impregnatem jakowyms- tak jak potrafia pachniec jedynie stare cerkwie albo podklady kolejowe w upalny letni dzien. Zapach ten łaczacy sie z aromatem jakis zioł i pylistoscia okolicznego placyku daje poczucie niewypowiedzianego szczescia, radosci i postanowienia- nigdzie dalej nie ide- tu zostaje
Mamy spory klopot bo nie wiemy gdzie sie rozsiasc- czy w chlodnym wnetrzu pelnym sympatycznych laweczek, stolikow i połek na ktorych jest powykladany swiezy chrupiacy chleb i worki o nieznanej zawartosci? Czy moze na zewnatrz, na schodkach jakby ganeczku, na wygrzanym kamieniu z widokiem na gory i sianokosy? Wybieramy wygrzana przyzbe- tak malo jest w naszym klimacie tych cieplych, slonecznych chwil...
Zapoznajemy wlasciciela sklepu- glupio mi, ze zapomnialam jak mial na imie, ale chyba Wasyl. Wraz z kolegami probuje nam wytlumaczyc, ze do Boberki najlepiej dostac sie marszrutka, a do Sambora koleja i nasze chodzenie na okolo jest totalnie bez sensu. Facet jakos dziwnie boi sie toperza. Dopytuje czy nie dostanie zaraz po gębie ze tak ze mna rozmawia, kilkakrotnie podkresla ze to tylko dla podtrzymania polsko-ukrainskiej przyjazni.
Na przyzbie spotykamy tez babcie Katje, ktora opowiada jak to za dawnych lat chodzily z kolezankami pasac krowy do Tarnawy i Sokolik. Probowaly podrywac polskich pogranicznikow. Machaly im, posylaly całusy, ale ostatecznie zadnego nie udalo sie im zapoznac. Babcia probuje zapoznac z nami swoje nastoletnie wnuczki , sklonic do wspolnej rozmowy i biesiady ,ale one nie sa tym kompletnie zainteresowane..
Boberka
Dniestrzyk Hołowiecki
Babino
Ławrów- akurat leje wiec spedzamy troche czasu w sklepie nad jadłem i napitkiem. Czesc sklepu to jakby bar, stoliki i przefajny piec. sprzedawczyni robi nam herbate i kawe.
Dolisznij Szepit. Rozsiadamy sie pod pierwszym sklepem. Sklep jest fioletowy a pod nim przechadza sie fioletowo ubrana babuszka. A potem fioletowa mała dziewczynka! To chyba ulubiony tutejszy kolor
pod drugim sklepem tez nie omieszkamy sie zatrzymac
Foszki- pierwszy sklepik jest zamkniety
Drugi jest otwarty. Drewniany domeczek, weranda, lep na muchy
W przysklepowej wiatce rozsiadly sie cztery kobity. Chyba nad flaszka obgaduja facetow, bo z ich sciszonych glosow jestem w stanie wyodrebnic tylko powtarzajace sie czesto meskie imiona.
Pytam sprzedawczyni czy sa moze kalmary do piwa. Niestety nie ma. Babka proponuje mi suszona rybke. Biore na probe jedna. Moja rybka jak sie okazuje ma wage ujemna! Babka kladzie rybe na szalke wagi- szalka leci do gory! Babka zdejmuje rybe, taruje wage, kładzie- to samo. Kładzie cukierka- szalka w doł. Kładzie rybke- szalka do góry! Magia!
Ludzie w kolejce rechocza ze smiechu, ze trzeba bedzie teraz doplacic dziewuszce zeby rybe wziela!
Dziadek z kolejki prosi "Dajcie mi dwie "lampoczki" po sto". Babka bez namyslu bierze dwa stakańczyki i nalewa dwa razy po sto gram. Dziadek troche zmieszany: "Ale ja chcialem dwie zarowki, setki". Ostatecznie jedna setke wypija. "Widac to byl znak! No i co- ma sie zmarnowac?". Druga setka laduje spowrotem w butelce. Dobrze ze butelka miala normalna szyjke a nie taka nowoczesna z kulka bo moglabym zostac postawiona w sytuacji bez wyjscia
Serhi- sklepik jest polozony za chybotliwym mostkiem. Nie wiem jak go pokonuja miejscowi sympatycy roznych napojow. Przysiada sie do nas Jura. Opowiada nam rozne swoje historie, z ktorych wiekszosc kręci sie wokol tematu pieniedzy. Wspomina jak jezdzil do pracy do Moskwy, kilkakrotnie wspomina o zmarłej siostrze, na ktorej pogrzeb nie pojechal bo nie mial kasy. Opowiada tez o swoim wojsku. Sluzyl w lwowskiej obłasti w Jaworowie. Byl pogranicznikiem na granicy z Polska. Jak zlapal kogos na zielonej granicy a akurat byl sam albo z dobrym kumplem, to zawsze bral w łape i puszczal. "Ja na tym skorzystam bo co w kieszeni to moje i mojej rodziny. A rodzina dla mnie jest najwazniejsza. A tamten tez sie cieszyl ze poszedl gdzie chcial. Wszyscy zadowoleni".
Mowi tez ze po wczorajszym swięcie czuje sie nieszczegolnie i czy bysmy mu piwka nie postawili. Trudno odmowic tak zacnej prosbie w upalny dzien. Czestujemy go tez rybka suszona ale Jura chyba milosnikiem ryb nie jest
Druga jego siostra mieszka we Włoszech. Kiedys przyslala mu dwie skrzynki z winem. Jedno wino wypil i skrzynke - buch do pieca. Z druga planowal zrobic to samo ale siostra w miedzyczasie zadzwonila i zapytala czy znalazl te 100 euro ukryte w skrzynce... Uffff! W tej skrzynce ktorej jeszcze nie spalil ...
Pani sklepowa jest bardzo sympatyczna. Od razu postanawia sie nami zaopiekowac, doradzic co zwiedzic w okolicy. Probuje tez przepedzic Jure ,myslac ze nam przeszkadza w odpoczynku. Wypytuje tez o nasza trase i sklada deklaracje wielkiej sympatii do Polski i Polakow (tylko nie wiem czemu bylo tam cos o Bratysławie
Ploska- sklepoknajpa
Wołowiec- miejscowi patrza na nas z podziwem i zazdroscia bo nikt z nich nie stal tu jeszcze na glowie na stole. Sklep zaopatrzony w ogrzewanie na ciezka zime.
Kołoczawa- podsklepie sklepu wielobranzowego
a w kolejnym boksy biesiadne zapewniejace kameralnosc
Świtaź- pod sklepem zjadamy raki. Zgadujemy sie z miejscowymi na te gotowane bo za cholere nie wiemy jak to przyrzadzic i idziemy czekac pod sklep, nawiazujac znajomosc z czworka miejscowych. Opowiadaja ze w okolicznych jeziorach jest malo rakow. Troche jest jedynie w jeziorze Krymne ktore jest dosyc trudno dostepne i jeszcze nie wszystko wylowili. A najwieksza ich obfitosc to jest na Bialorusi! Tam to w kazdym jeziorze az sie roi, mozna rekami wybierac co dorodniejsze osobniki. Tylko ta granica, ktorej nie wiedziec czemu tak pilnuja.. Tu tak samo, tam tak samo, tu bagna tam bagna a po drodze zolnierz z kałachem! Kto to widzial taki debilizm? 30 lat temu tak nie bywalo, czlowiek jechal lasami, lowil gdzie chcial! Jeden koles zwany Kostką opowiada ze widzial kiedys zachodnia Polske z pociagu, ba! wiec moze nawet przez Olawe przejezdzal? Jechali do wojska do NRD. Sam pobyt w armii wspomina niezbyt cieplo. Bardzo ich pilnowali zeby nie wychodzili na miasto, nie mieli kontaktu z Niemcami. Ani wiec popic na przepustce, ani lokalnych dziewczyn zapoznac. Dwa lata wiezienia. Bardzo zazdroscil kumplowi ktory sluzyl w Polsce- tez zachod , tez egzotyka a pelny luz! Wasia ktory kombinowal nam raki w miare wypijania kolejnych łykow jakiejs metnej cieczy z butelki schowanej w kieszeni zaczyna coraz bedziej belkotac. Na stole stoi normalna wodka a Wasia przepija to jeszcze jakims bełtem, ktorym nie dzieli sie z kolegami. My nie rozumiemy go juz wcale, a i koledzy zaczynaja sie smiac “Waśka teraz to ty chyba mowisz po niemiecku”. Poznajemy tez lokalna zagryche pod wodke- szczaw z sasiedniego ogrodka. Chlopaki twierdza ze woleli by sało, ale jak sie nie ma co sie lubi…. Chwile pozniej przyjezdzaja nasze raki, solone, z koperkiem. Mniam! Jakbysmy je pichcili w menazce to by takie dobre nie wyszly! acz nie wszyscy biesiadnicy z podsklepia chca sie nimi czestowac. Niektorzy zostaja przy szczawiu- moze i tu sa wegetarianie?
W Zabużżiu uderzamy do pierwszego sklepu. Sklep jest taki jak dawniej bywaly na calej Ukrainie, jak pamietam z Karpat sprzed kilkunastu lat. Taki spozywczo-przemyslowy, w starym poradzieckim budynku, z szyldami nie zmienianymi chyba od lat.
W srodku wszystko od zarcia po wiadra, miotly, buklaki na samogon. Tylko butow nie ma, a wlasnie mi sie rozwalily. Sa tylko gumiaki i klapki. Kupujemy kwas i mrozone pielmieni, ktore odgrzewamy sobie na Marusi.
Piszcza- wagonowaty barakosklep
Pulemet
Rostań
Jarowiszcze- bardzo sympatyczny sklepik, gdzie parkujemy kolo pojazdu zaprzegowego i motoru z boczna przyczepka.
Ljutka
Krymne - sklepik z cienista wiata biesiadna
Rokita
Zalissi
Tur. Zawijamy tam do sklepobaru “Drużba” gdzie dopytujemy o cos cieplego do zjedzenia. Bufetowa ma mine jakby wlasnie zamierzala powiedziec ze nie bardzo, ale do akcji wkracza jeden z bywalcow- Nikołajewicz, lokalny nauczyciel WFu. Mowi ze zaraz dostaniemy cieple pielmieni i wychodzi na to ze babka nie ma nic do gadania tylko zabrac sie za szukanie garnka. Nikolajewicz jest osoba bardzo pomocna- proponuje nam udostepnienie sali gimastycznej i tamtejszych sprzetow “abysmy mogli aktywnie spedzic czas”, opowiada o walorach biwakowych jeziora Świetego i bardzo sie martwi zebysmy nie zabladzili wracajac w strone Szacka. W tym celu maluje nam na mapie droge ktora powinnismy jechac. Zaznacza rowniez wszystkie jeziora i miejscowosci po drodze ktore sa godne uwagi. Droga jest czytelna dopiero wtedy gdy cala powierzchnia mapy jest zasmarowana dlugopisem. Kilkakrotnie mowimy ze damy rade, ze jak przyjechalismy tamtedy to i wrocimy bez problemu, ale Nikolajewicz nie odpuszcza, wymienia po raz piaty miejscowosci przez ktore musimy przejechac, podkresla je zamaszyscie, oraz biegnie do kolegi po nowy dlugopis , bo jego zbuntowal sie i przestal pisac.
Szmenky
Ljubohyni
Ciezko oprzec sie pokusie wstapienia do takiego sklepu!
W Nudiżu siedzimy troche pod barakosklepem, obserwujac jego bywalcow zajezdzajacych furmankami. To chyba najlepszy srodek transportu zeby przyjechac na popijawe z kumplami. Kon pozostanie trzezwy i zna droge do domu! Nie udalo nam sie rozszyfrowac jakie funkcje pelni drugi, zamkniety, przytykajacy do sklepu kontener..
W Zhoriani przemily sklep z jeszcze milsza babuszka w srodku handlujaca miedzy innymi mlekiem od wlasnej krowy!
Hołowne
Moze jeszcze mi sie cos przypomni lub niebawem odwiedze nastepne
